Pardeshwar

परडेश्वर

श्री मृत्युंजय परडेश्वर महादेव मंदिर, परभणीच्या हृदयस्थानी वसलेले, भक्ती, अध्यात्म आणि अप्रतिम स्थापत्यकलेचे प्रतीक आहे. हे मंदिर भगवान शंकराला समर्पित असून, त्यामध्ये संपूर्ण पारद (पारा) धातूने तयार केलेले अनोखे शिवलिंग आहे. या विशेष शिवलिंगामुळे हे मंदिर शिवभक्तांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे तीर्थस्थान मानले जाते.

मंदिराची भव्य रचना, शांत वातावरण आणि दैवी स्पंदने येथे येणाऱ्या प्रत्येक भक्ताला आत्मिक शांतीचा अनुभव देतात. येथे दर्शन घेणाऱ्या श्रद्धाळूंना मानसिक समाधान आणि आध्यात्मिक ऊर्जा मिळते. हे मंदिर केवळ धार्मिक दृष्टिकोनातूनच नव्हे, तर स्थापत्यकलेच्या दृष्टीनेही विशेष महत्त्वाचे आहे.

भगवान शिवाच्या कृपेसाठी आणि पवित्र दर्शनासाठी येथे दरवर्षी हजारो भाविक येतात. महाशिवरात्रीच्या दिवशी मंदिरात विशेष पूजा व अभिषेक होतात, ज्यामुळे संपूर्ण परिसर भक्तिरसात न्हाऊन निघतो. अध्यात्मिक शोधात असलेल्या प्रत्येक व्यक्तीसाठी आणि पर्यटकांसाठी हे मंदिर एक अनोखा, भक्तीमय आणि शांतीचा अनुभव प्रदान करते.

इतिहास

श्री स्वामी सचिदानंदजी सरस्वती यांच्या प्रेरणेतून आणि भक्तीमुळे या भव्य मंदिराची स्थापना झाली. या पूजनीय संतांनी भगवान शिवाच्या उपासनेसाठी एक दिव्य स्थळ उभारण्याचे स्वप्न पाहिले आणि त्याचे प्रत्यक्षात रूपांतर झाले. हे आलौकिक मंदिर साधारणतः ८० फूट उंच असून, नितळ पांढऱ्या संगमरवरी दगडांनी सुशोभित आहे. त्याच्या तेजस्वी सौंदर्यामुळे येथे येणाऱ्या प्रत्येक भक्ताला दैवी अनुभूती मिळते.

सुमारे ४,००० चौरस मीटर क्षेत्रफळात पसरलेल्या या मंदिरात भक्तांसाठी शांत आणि ध्यानात्मक वातावरण आहे. मंदिराच्या प्रांगणात प्रवेश करताच भक्तांना अनोख्या आध्यात्मिक ऊर्जेचा अनुभव येतो. गाभाऱ्यात गुंजणारे मंत्रोच्चार, मंद सुगंधी धूप, आणि घुमणाऱ्या घंटांचा मधुर नाद वातावरणात भक्तिरसाची उंची वाढवतो. हे मंदिर केवळ एक पूजास्थान नसून, श्रद्धाळूंना मानसिक शांती, उत्तम आरोग्य आणि समृद्धी प्रदान करणारे तीर्थक्षेत्र मानले जाते. येथे प्रार्थना केल्याने जीवनात सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते, असे भाविकांचे मत आहे. हे मंदिर भक्तांसाठी केवळ श्रद्धेचे प्रतीक नाही, तर आत्मिक उन्नती आणि शांततेचा दिव्य स्त्रोत आहे.

मंदिर संकुल

परडेश्वर मंदिर भारतीय शिल्पकलेचा अद्भुत नमुना आहे. शुभ्र पांढऱ्या संगमरवरातून घडवलेले हे मंदिर भव्यतेचे प्रतीक आहे. मंदिराच्या भिंतींवरील कोरीव शिल्पकाम आणि सूक्ष्म नक्षीकाम यामुळे त्याचे सौंदर्य आणखीनच खुलते. मंदिरात प्रवेश करताच भक्तांना एक अनोखी आध्यात्मिक ऊर्जा जाणवते.

या मंदिराचे प्रमुख आकर्षण म्हणजे पवित्र परडेश्वर शिवलिंग. सुमारे २५० किलो वजनाच्या या शिवलिंगाला अपार आध्यात्मिक शक्ती आहे, असे मानले जाते. हिंदू धर्मशास्त्रानुसार, पारद (पारा) हा अत्यंत पवित्र धातू मानला जातो. पारदापासून घडवलेले हे तेजोलिंग, भारतातील बारा ज्योतिर्लिंगांइतकेच पवित्र मानले जाते. या लिंगाचे दर्शन घेतल्याने भक्तांचे सर्व दोष नष्ट होतात आणि त्यांना ईश्वरी कृपा लाभते.

मंदिराच्या गाभाऱ्यात भगवान शंकरासोबत देवी अन्नपूर्णेची देखील स्थापना करण्यात आली आहे. ती समृद्धी, पोषण आणि कल्याणाचे प्रतीक मानली जाते. मंदिराच्या पवित्र वातावरणात मंत्रोच्चार, घंटेचा नाद आणि धूपाच्या सुवासाने भक्तांची साधना अधिक गहिरा होते. परडेश्वर मंदिर हे केवळ धार्मिक स्थळ नाही, तर ते भक्तांच्या मनातील श्रद्धा आणि भक्तीचे केंद्र आहे.

धार्मिक विधी आणि उत्सव

परडेश्वर मंदिर सणांच्या काळात भक्तीमय उत्साहाने उजळून निघते. येथे होणाऱ्या भव्य सोहळ्यांना हजारो भक्त उपस्थित राहतात. या दिव्य वातावरणात श्रद्धा, भक्ती आणि आध्यात्मिक ऊर्जा यांचा संगम पाहायला मिळतो.

या मंदिरातील सर्वात मोठा सण म्हणजे महाशिवरात्री! भगवान शंकराची ही पवित्र रात्र अतूट भक्ती आणि उत्साहाने साजरी केली जाते. या दिवशी मंदिर एक भव्य आध्यात्मिक केंद्र बनते. विशेष पूजाअर्चा, भजन, आणि रात्रभर चालणारे कार्यक्रम यामुळे वातावरण भक्तिरसाने भारले जाते. “ॐ नमः शिवाय”च्या अखंड जयघोषाने मंदिर दुमदुमून जाते. धूप-दीपांचा सुवास आणि हजारो तेलाच्या दिव्यांचा प्रकाश मंदिराला अलौकिक तेजाने न्हाऊ घालतो.

महाशिवरात्रीनंतर श्रावण महिना (जुलै-ऑगस्ट) देखील विशेष महत्त्वाचा असतो. या काळात हजारो भक्त परडेश्वराच्या चरणी नतमस्तक होतात. पवित्र अभिषेक, जल व दुग्धार्पण, बेलपत्र अर्पण करून भक्त आपल्या श्रद्धेची ओंजळ अर्पण करतात. या काळात मंदिर धार्मिक प्रवचने आणि मंत्रपठणाने सतत गजबजलेले असते.

कार्तिकी एकादशी (ऑक्टोबर-नोव्हेंबर) हा आणखी एक विशेष सण. या दिवशी मंदिरात भक्तिगीते, आध्यात्मिक प्रवचने आणि दिमाखदार मिरवणुका काढल्या जातात. या पर्वणीला आलेले प्रत्येक भक्त हे अनोखे आध्यात्मिक समाधान अनुभवतो.

दिवाळी आणि मकरसंक्रांती हे देखील मंदिरात मोठ्या उत्साहात साजरे होतात. दिवाळीत मंदिर हजारो पणत्यांनी उजळते. या अलौकिक प्रकाशात मंदिराचे सौंदर्य द्विगुणित होते. मकरसंक्रांतीला विशेष पूजा-अर्चा केली जाते. यानिमित्ताने भक्तगण समृद्धी आणि सुखसमाधानाची प्रार्थना करतात.

हे सर्व सण फक्त धार्मिक उत्सव नाहीत, तर ते परडेश्वर मंदिराच्या समृद्ध सांस्कृतिक परंपरेचे प्रतीक आहेत. येथे प्रत्येक सण श्रद्धा, भक्ती आणि भक्तांच्या निस्सीम प्रेमाने गजबजलेला असतो.

भेट देण्यासाठी योग्य काळ

मंदिर वर्षभर भक्तांसाठी खुले असले तरी, त्याच्या दिव्य तेजाचा सर्वोत्तम अनुभव घेण्यासाठी सप्टेंबर ते फेब्रुवारी हा काळ अतिशय अनुकूल आहे. या महिन्यांत परभणीचे हवामान थंड आणि आल्हाददायक असते. त्यामुळे मंदिर परिसराची शांत आणि आध्यात्मिक अनुभूती घेण्यासाठी हा सर्वोत्तम काळ मानला जातो.

खऱ्या भक्तांसाठी महाशिवरात्रीला येथे येणे हा एक अनोखा अनुभव ठरतो. या पवित्र दिवशी मंदिर भक्तांनी फुलून जाते. भव्य सजावट, अखंड मंत्रोच्चार, आणि भक्तिरसाने भारलेले वातावरण मंदिराच्या आध्यात्मिक ऊर्जेला अधिक उंची देते. देशभरातून आलेले भक्त या उत्सवात सहभागी होतात. या दिवशी परडेश्वर मंदिरात येणे हे प्रत्येक शिवभक्तासाठी एक अद्वितीय आणि अविस्मरणीय क्षण ठरतो.

श्रावण महिन्यात देखील येथे विशेष आध्यात्मिक वातावरण असते. या काळात दररोज महादेवाची विशेष पूजा-अर्चा, अभिषेक आणि धार्मिक विधी पार पडतात. श्रावणातील प्रत्येक दिवस हा शिवभक्तांसाठी पवित्र असतो. मंदिरात गुंजणारे श्लोक, बेलपत्र अर्पण करणारे भक्त, आणि अखंड चालणारे भजन यामुळे परडेश्वर मंदिराचा प्रत्येक कोपरा भक्तीमय होऊन जातो. म्हणूनच, परडेश्वर मंदिराच्या दर्शनासाठी कोणताही काळ योग्य असला तरी, महाशिवरात्री आणि श्रावण मासात येथे येणे हा एक अत्यंत दिव्य आणि भक्तिमय अनुभव ठरतो.

कसे पोहोचाल?

परभणी हे हवाई, रेल्वे आणि रस्ते मार्गांनी उत्तम प्रकारे जोडलेले आहे, ज्यामुळे यात्रेकरूंना आणि पर्यटकांना या पवित्र स्थळी सहज पोहोचता येते. परभणीच्या सर्वात जवळचे विमानतळ नांदेड विमानतळ असून, ते सुमारे ७० किलोमीटर अंतरावर आहे. विमानतळावरून टॅक्सी किंवा बसद्वारे मंदिरापर्यंत सहज जाता येते. आंतरराष्ट्रीय आणि लांब पल्ल्याच्या प्रवाशांसाठी औरंगाबाद विमानतळ (२०० किमी अंतरावर) अधिक चांगली जोडणी प्रदान करते.

परभणीचे स्वतःचे रेल्वे स्थानक (परभणी जंक्शन) आहे, जे मुंबई, पुणे, औरंगाबाद, नागपूर, हैदराबाद आणि इतर प्रमुख शहरांशी उत्तम प्रकारे जोडलेले आहे. विविध एक्सप्रेस आणि प्रवासी गाड्या प्रवाशांसाठी सोयीस्कर आणि आरामदायी प्रवासाची सुविधा देतात.

रस्तेमार्गाने प्रवास करणाऱ्यांसाठीही परभणी सहज उपलब्ध आहे. महाराष्ट्र आणि शेजारच्या राज्यांमधील प्रमुख शहरांशी येथील रस्ते उत्तम प्रकारे जोडलेले आहेत. मुंबई, पुणे, सोलापूर, औरंगाबाद आणि हैदराबाद येथून नियमित एस.टी. बसेस तसेच खासगी बसेस आणि टॅक्सी सेवा उपलब्ध आहेत. त्यामुळे रस्त्याने प्रवास करणे सोपे आणि सोयीचे ठरते. श्री मृत्युंजय परडेश्वर महादेव मंदिर नांदखेडा रोडवर, बेळेश्वर कॉलेजच्या समोर स्थित आहे. शहराच्या कोणत्याही भागातून येथे सहज पोहोचता येते. त्यामुळे भाविक आणि पर्यटकांसाठी हे मंदिर एक पवित्र आणि सहज सुलभ तीर्थक्षेत्र ठरते.

आसपासची पर्यटन स्थळे

परडेश्वर मंदिराच्या दर्शनासोबत परभणी आणि आसपासच्या ठिकाणांची सफर हा एक अविस्मरणीय अनुभव ठरू शकतो. येथे आध्यात्मिक, ऐतिहासिक आणि निसर्गसौंदर्याचा अनोखा मिलाफ आहे.

जिंतूर येथील नेमगिरी जैन मंदिर हे सर्वात उल्लेखनीय ठिकाणांपैकी एक आहे. प्राचीन वास्तुकलेचा अद्भुत नमुना असलेले हे तीर्थक्षेत्र शांततेचे प्रतीक आहे. डोंगराच्या माथ्यावर वसलेले हे मंदिर निसर्गरम्य दृश्यांनी नटलेले आहे. भाविक आणि वास्तुकलेच्या प्रेमींनी आवर्जून येथे भेट द्यावी. पाथरी येथील श्री साई जन्मस्थान मंदिर हे आणखी एक महत्त्वाचे धार्मिक स्थळ आहे. हे साईबाबांचे जन्मस्थान मानले जाते. दरवर्षी हजारो भक्त येथे येतात. मंदिरातील शांत आणि भक्तिमय वातावरण श्रद्धेची अनुभूती देतं. निसर्गप्रेमींसाठी पुरणा नदीवरील येळदरी धरण हे एक अद्भुत ठिकाण आहे. अथांग पाण्याचा विस्तार आणि हिरवीगार परिसर मनाला प्रसन्नता देतो. येथे सहलीसाठी जाणे हा एक सुखद अनुभव ठरतो. इतिहास आणि वास्तुकलेच्या प्रेमींनी चारठाणा येथील हेमाडपंती मंदिरांना नक्की भेट द्यावी. प्राचीन हेमाडपंती शैलीत बांधलेली ही मंदिरे प्राचीन काळातील उत्कृष्ट शिल्पकलेचे प्रतीक आहेत. भक्ती संप्रदायातील महान संत आणि कवयित्री संत जनाबाई यांच्या सन्मानार्थ उभारलेले संत जनाबाई मंदिरही एक महत्त्वाचे तीर्थक्षेत्र आहे. त्यांच्या भक्तिमय रचनांचा आणि वारकरी संप्रदायातील योगदानाचा येथे प्रत्यय येतो.

या सर्व ठिकाणांना भेट देणे म्हणजे अध्यात्म, इतिहास आणि निसर्गाच्या सान्निध्यात एक सुंदर प्रवास अनुभवण्यासारखे आहे!

श्रद्धा आणि भक्तीचा प्रवास

श्री मृत्युंजय परडेश्वर महादेव मंदिराला भेट देणे म्हणजे केवळ एक तीर्थयात्रा नाही, तर ती एक दिव्य ऊर्जा, शांतता आणि भक्तीचा अद्भुत अनुभव आहे. या मंदिरातील अनोख्या पारद शिवलिंगाची महिमा, भव्य वास्तुकला आणि पवित्र आध्यात्मिक वातावरण यामुळे ते महाराष्ट्रातील सर्वाधिक पूजनीय धार्मिक स्थळांपैकी एक बनले आहे.

जो कोणी येथे भक्तीभावाने येतो, त्याला महादेवाच्या कृपेचा स्पर्श जाणवतो. मंदिराचा शांत परिसर, मंत्रोच्चाराने भरलेली हवा आणि भक्तांच्या निस्सीम श्रद्धेमुळे येथे येणारा प्रत्येक जण आध्यात्मिक आनंदाने भारावून जातो. या पवित्र स्थळी नक्की भेट द्या आणि परडेश्वर मंदिराच्या अद्वितीय आध्यात्मिकतेत तल्लीन व्हा!